Autoimmunologiczne choroby neurologiczne

Choroby neurologiczne spowodowane przez reakcję autoimmunologiczną, czyli produkcję przeciwciał przeciwko układowi nerwowemu, to zbiór schorzeń dających niespecyficzne objawy ze strony układu nerwowego. Często powodują też zaburzenia psychiatryczne. Do rozpoznania tych schorzeń niezbędna jest współpraca psychiatrów oraz neurologów.

Największą grupę stanowią neurologiczne zespoły paranowotworowe (NZP), które dzielimy na klasyczne oraz nieklasyczne. NZP to kliniczne objawy neurologiczne, które towarzyszą nowotworom złośliwym, ale nie są bezpośrednio wywołane przez nowotwory lub ich przerzuty, nie mają pochodzenia naczyniowego lub infekcyjnego i nie są wynikiem niepożądanych skutków działania leków.

Symptomy neurologicznych zespołów nowotworowych, a dokładniej limbicznego zapalenia mózgu, mogą być mylone z chorobami psychiatrycznymi, a nawet (w przypadku osób wierzących) z opętaniem. Właściwe i szybkie rozpoznanie jednej z chorób neurologicznych spowodowanych przez przeciwciała antyneuronalne jest kluczowe dla zdrowia, a często życia chorego.

Inne choroby wywołane przez przeciwciała antyneuronalne to m.in.: polineuropatie, myasthenia gravis, zespół Devica, zespół sztywnego człowieka.

W 2004 roku europejska grupa ekspertów zaprezentowała kryteria diagnostyczne rozpoznania neurologicznych zespołów paranowotworowych (NZP). Zaproponowany algorytm postępowania opiera się na:

• obecności klinicznych objawów zespołów neurologicznych,
• obecności przeciwciał onkoneuronalnych,
• korelacji z czasem trwania choroby nowotworowej.

Postępowanie zgodnie w takim algorytmem pozwalaja na zakwalifikowanie chorych do grupy pacjentów z pewnym oraz możliwym NZP.