Autoimmunologiczne zapalenie mózgu: kiedy wynik badania PMR jest prawidłowy?

Autoimmunologiczne zapalenie mózgu często diagnozuje się przez wykrycie swoistych przeciwciał przeciw różnym neuronalnym antygenom powierzchniowym. Przeciwciała bada się w płynie mózgowo-rdzeniowym (PMR), surowicy lub obu materiałach pobranych od pacjenta. Jednak na wynik badania przeciwciał zwykle czeka się kilka dni. Grupa badaczy Uniwersytetu w Ulm w Niemczech dokonała przeglądu podstawowych parametrów PMR u 1305 pacjentów z 10 najważniejszymi podtypami autoimmunologicznego zapalenia mózgu [1]. Materiał pacjentów analizowano pod kątem obecności pleocytozy, zawartości białka i prążków oligoklonalnych. Obecność tych parametrów może świadczyć o zapalnym pochodzeniu zaburzeń neurologicznych. Pponieważ takie wyniki można uzyskać szybciej niż specyficzne badanie przeciwciał, tym samym ułatwiają one diagnozę i umożliwiają wczesne rozpoczęcie leczenia (w oczekiwaniu na wynik testu przeciwciał).

Autoimmunologiczne zapalenie mózgu i parametry PMR

Wyniki badaczy wskazują, że te podstawowe parametry PMR są bardzo różne wśród 10 różnych podtypów autoimmunologicznego zapalenia mózgu. W chorobie z przeciwciałami przeciwko receptorom NMDA, GABAB i AMPA, a także DPPX płyn mózgowo- rdzeniowy często charakteryzuje się zmianami zapalnymi. Tymczasem u pacjentów z przeciwciałami  anty- CASPR2, LGI1, GABAA lub przeciwciałami przeciwko receptorowi glicyny (GlyR) wyniki PMR były w większości prawidłowe.

Można zatem oczekiwać, że u pacjentów z zapaleniem mózgu z przeciwciałami anty-NMDAR, AMPAR, GABABR i DPPX w większości przypadków testy wykażą zmiany zapalne w PMR wspierające diagnostykę w kierunku autoimmunologicznego schorzenia, ale nie będzie tak w przypadku większości pacjentów z przeciwciałami anty-LGI1, CASPR2 i GlyR.

Autoimmunologiczne zapalenie mózgu  kiedy badać przeciwciała

Zapalenie mózgu z przeciwciałami anty-NMDAR jest najczęstszym podtypem tej choroby w młodszym wieku i prawie zawsze wiąże się z zapalnym zmianami w PMR.  Natomiast zapalenie mózgu z przeciwciałami anty-LGI1 to najczęstszy podtyp u osób starszych, u większości pacjentów wyniki badania PMR są prawidłowe. Autorzy pracy wnioskują, że w przypadku podejrzenia zapalenie mózgu  u osób w podeszłym wieku, normalne wyniki podstawowych badań PMR nie powinny prowadzić do podjęcia decyzji o zaniechaniu badania na obecność przeciwciał antyneuronalnych.

Piśmiennictwo:

1. Blinder, Tetyana, and Jan Lewerenz. „Cerebrospinal fluid findings in patients with autoimmune encephalitis–a systematic analysis.” Frontiers in neurology 10 (2019): 804.