Czy zapalenie mózgu  może być mieć podłoże genetyczne?

Autoimmunologiczne zapalenie mózgu w przeszłości uważano za bardzo rzadką chorobę, prawie zawsze związaną z rakiem i odporną na leczenie. Dziś autoimmunologiczne zapalenie mózgu diagnozuje się coraz częściej, a obecność nowotworu nie jest oczywista. Ostatnie badania wskazują dodatkowo, że w nielicznych przypadkach choroba ta może być uwarunkowana genetycznie. Geny mają znaczenie szczególnie w postaci choroby związanej z przeciwciałami anty-LGI1 i anty-CASPR2.

Zapalenie mózgu związane z przeciwciałami anty-LGI1 i anty-CASPR2

Niedawno naukowcy opublikowali w czasopiśmie Brain wyniki badania, w którym ujawnili interesujące odkrycia dotyczące podtypów autoimmunologicznego zapalenia mózgu, związanych z przeciwciałami anty-LGI1 i anty-CASPR2. Istnieje kliniczne nakładanie się tych dwóch zespołów i, choć rzadko, u niektórych pacjentów występują obydwa typy autoprzeciwciał. Opisane podtypy zapalenia mózgu częściej występują u mężczyzn, zazwyczaj w ich szóstej dekadzie życia (choć są wyjątki). Autorzy podejrzewali możliwość genetycznej predyspozycji do rozwoju zapalenia mózgu, ponieważ obserwowali u pacjentów z przeciwciałami anty-LGI1 częste reakcje na leki. Powiązano to z dobrze udokumentowanymi obserwacjami, że pacjenci z określonym układem genów częściej wykazują niepożądane objawy związane z leczeniem.

Genetyczne podłoże zapalenia mózgu anty-LGI1 i anty-CASPR2

Wyniki badań 111 pacjentów wykazały, że rzeczywiście, istnieją odrębne predyspozycje genetyczne dla rozwoju przeciwciał anty-LGI1, ale także anty-CASPR2. Badania porównawcze wykonano między grupami pacjentów z potwierdzoną obecnością jednego z typów przeciwciał i dużej grupie kontrolnej (zdrowych osób). Jednocześnie wykazano, że u pacjentów z typowymi postaciami zapalenia mózgu anty-LGI1 lub anty-CASPR2, że choroby te nie są dziedziczne.

Przyczyny rozwoju zapalenia mózgu anty-LGI1 i anty-CASPR2

Należy również zauważyć, że nie są znane dodatkowe czynniki, które powodują, że proces chorobowy rozpoczyna się u osób predysponowanych genetycznie. Kolejnym interesującym odkryciem w tym badaniu była obserwacja, że odkryte geny kodują cząsteczki, które silnie wskazują na komórki T jako istotne komórki efektorowe w omawianych jednostkach chorobowych. Badacze zauważyli następujące korelacje pomiędzy obecnością przeciwciał a rodzajem genów u badanych pacjentów:

• pacjenci z przeciwciałami anty-LGI1: HLA-DRB1*07:01-DQA1*02:01-DQB1*02:02,
• pacjenci z przeciwciałami anty-CASPR2: HLA-DRB1*11:01-DQA1*05:01-DQB1*03:01.

Rozszyfrowane przez naukowców geny kodują białka głównego układu zgodności tkankowej (ang. major histocompatibility complex, MHC) II i ludzkie antygeny leukocytarne (ang. human leukocyte antigens, HLA).

Piśmiennictwo:

1. Binks, Sophie, et al. „Distinct HLA associations of LGI1 and CASPR2-antibody diseases.” Brain (2018).