Wrzesień, czyli światowy miesiąc choroby Alzheimera, to okazja, aby dowiedzieć się więcej o przyczynach demencji i zmniejszyć ryzyko jej późnego rozpoznania. Edukowanie społeczeństwa, w jaki sposób rozpoznawać objawy otępienia, jest ważne, ponieważ pozwala poważnie traktować wczesne sygnały ostrzegawcze.
Często uważa się, że choroba Alzheimera i otępienie to synonimy. Nie jest to prawdą.
W skrócie: otępienie jest szerokim terminem służącym do opisu objawów wpływających na umysłowe umiejętności poznawcze, takie jak pamięć i komunikacja. Choroba Alzheimera jest natomiast jednym z przykładów chorób otępiennych – najczęstszym, odpowiedzialnym za około 2/3 przypadków demencji u pacjentów i stąd może wynikać zamieszanie dotyczące obu nazw.
Objawy choroby Alzheimera
Choroba dotyczy zazwyczaj osób w wieku powyżej 65 lat, ale to nie znaczy, że młodzi ludzie nie mogą być nią dotknięci. Przyczyną choroby Alzheimera jest gromadzenie się w mózgu białek, które tworzą struktury zwane „płytkami” i „splątkami”. Struktury te prowadzą do utraty połączeń między komórkami nerwowymi, co ostatecznie uszkadza komórki nerwowe i powoduje utratę tkanki mózgowej. Pacjenci z tym schorzeniem cierpią również na niedobór chemicznych przekaźników w mózgu, co oznacza, że sygnały docierające do mózgu nie są skutecznie przekazywane. W miarę upływu czasu choroba prowadzi do pogorszenia funkcji poznawczych, poważniejszych objawów i stopniowej utraty niezależności.
Typowe wczesne objawy tej specyficznej choroby to:
- regularne zapominanie o ostatnich wydarzeniach oraz nazwisk i twarzy
- powtarzanie czynności, np. zadawanie tych samych pytań w bardzo krótkim odstępie czasu
- częste gubienie przedmiotów i umieszczanie ich w nietypowych miejscach
- brak pewności co do daty i pory dnia
- problemy z komunikacją werbalną, np. ze znalezieniem właściwych słów
- depresyjny nastrój, niepokój lub rozdrażnienie, utrata pewności siebie
Objawy otępienia
Jak wspomniano wcześniej, otępienie nie jest chorobą samą w sobie. Słowo to używane jest do opisu grupy objawów, które występują, gdy komórki mózgu przestają działać prawidłowo.
Oprócz choroby Alzheimera występują też inne rodzaje otępienia, w tym otępienie z ciałami Lewy’ego, otępienie naczyniowe, choroba Parkinsona i otępienie czołowo-tętnicze.
Typowe objawy demencji obejmują:
- utratę pamięci
- trudność w wykonywaniu znanych zadań
- problemy z komunikacją
- dezorientację
- gubienie przedmiotów
- zmiany nastroju i zachowania
- problemy z rozpoznawaniem obrazu i relacjami przestrzennymi
- wycofanie się z pracy lub działalności społecznej
Edukacja dotycząca rodzajów chorób otępiennych może zapobiec rozpowszechnianiu błędnych informacji, które obecnie otaczają chorobę i są powodem społecznego piętna. Jest to szczególnie ważne, ponieważ brak świadomości pacjentów może być jedną z przyczyn opóźniających właściwą diagnozę.