Czym jest choroba Alzheimera (AD)
Choroba Alzheimera to poważna choroba neurodegeneracyjna, która stopniowo prowadzi do utraty komórek nerwowych w mózgu. Nawet jeśli pierwsze objawy kliniczne pojawiają się zazwyczaj po 60.–65. roku życia, procesy patologiczne, które prowadzą do neurodegeneracji, mogą zaczynać się nawet 30 lat wcześniej! Okazuje się, że w Polsce aż 600 000 osób może być dotkniętych tym schorzeniem lub chorobami pokrewnymi, a prognozy nie napawają optymizmem – wskazują na możliwe podwojenie liczby chorych do 2050 r.
Zjawisko starzenia się populacji, znane również jako silver tsunami, stawia coraz większe wyzwania związane z chorobami wieku podeszłego. Z jednej strony przybywa chorych, a z drugiej wydłużają się kolejki do specjalistów. W kontekście choroby Alzheimera przekłada się to na czas między pierwszą wizytą pacjenta z demencją u lekarza rodzinnego a postawieniem diagnozy. Niestety w Polsce ten okres wynosi średnio aż 24 miesiące, co plasuje nas w niechlubnej czołówce Europy.
Walka z demencją wymaga szybkiego działania
Dlaczego czas jest tak ważny? Według prognoz skrócenie czasu diagnostyki i szybkie rozpoczęcie leczenia mogą wydłużyć okres samodzielnego funkcjonowania pacjenta o dwa lata i zmniejszyć liczbę osób, które znajdą się w zaawansowanych stadiach otępienia. Konieczne jest więc wprowadzenie systemu badań przesiewowych, które umożliwią wcześniejsze wykrywanie AD i kierowanie pacjentów na odpowiednie leczenie.
Kiedy będą dostępne nowe leki na chorobę Alzheimera
Amerykańska Agencja Żywności i Leków (FDA) zatwierdziła już dwa leki, które mają potencjał zmiany przebiegu AD. Pierwszym z nich jest adukanumab, a drugim lekanemab. Oba to przeciwciała monoklonalne skierowane przeciwko patologicznym formom białka amyloidowego, które odgrywa ważną rolę w rozwoju AD. Zatwierdzenie przez FDA nowych leków to duży krok naprzód w poszukiwaniach skutecznego leczenia.
Co więcej, donanemab, kolejne przeciwciało monoklonalne, również budzi nadzieję. Ostatnie badania sugerują, że terapia oparta na tym leku może spowolnić pogarszanie się zdolności poznawczych o około 35%. To obiecujący wynik, który otwiera nowy rozdział w terapii AD.
Dotychczasowe badania jednoznacznie wskazują, że terapie oparte na nowych lekach będą najskuteczniejsze, jeśli rozpocznie się je we wczesnym stadium choroby. Zidentyfikowanie pacjentów na tym etapie jest możliwe dzięki badaniom biomarkerów choroby Alzheimera w płynie mózgowo-rdzeniowym. Aby kwalifikować chorych do leczenia za pomocą przeciwciał monoklonalnych, konieczne będzie wprowadzenie laboratoryjnych badań przesiewowych. W przyszłości biomarkery AD mogą również odgrywać kluczową rolę w monitorowaniu skuteczności takiej terapii.
Choć ostateczna data wprowadzenia do polskich szpitali nowych leków nie jest jeszcze znana, wiemy już, że naukowcy intensywnie pracują na rzecz chorych z demencją, co daje nadzieję zarówno dla seniorów, jak i ich rodzin, którzy na co dzień mierzą się z wieloma problemami.