Znajdź laboratorium
- Gdzie zrobić badanie?
- Znaczenie kliniczne
Przeciwciała (immunoglobuliny) to białka stanowiące część układu odpornościowego człowieka. Odgrywają zasadniczą rolę w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego (immunologicznego), ponieważ ich zadaniem jest identyfikacja i neutralizacja bakterii, wirusów i pasożytów. Dzięki przeciwciałom jesteśmy w stanie zwalczać groźne dla zdrowia infekcje.
Autoprzeciwciała stanowią bardzo dużą grupę przeciwciał skierowaną przeciwko tkankom własnego organizmu. Można zatem powiedzieć, że obecność autoprzeciwciał jest najczęściej wynikiem pomyłki układu immunologicznego człowieka. W przypadku, kiedy autoprzeciwciała upośledzają czynności narządów i tkanek, wywołując charakterystyczne objawy chorobowe, mówimy o chorobie autoimmunologicznej (autoagresywnej).
Czasami nasz układ immunologiczny uznaje część organizmu za intruza i zaczyna wytwarzać duże ilości przeciwciał, zwanych autoprzeciwciałami, atakując i niszcząc własne narządy i tkanki, co prowadzi do rozwoju choroby autoimmunologicznej. Podłoże takiej autoagresji nie jest znane.
W zależności od rodzaju przeciwciał wytwarzanych przez organizm, schorzenia mogą dotyczyć konkretnego narządu lub całego organizmu. Przykładowo, gdy przeciwciała atakują stawy – rozwija się reumatoidalne zapalenie stawów.
Należy jednak pamiętać, że obecność autoprzeciwciał może mieć również charakter przejściowy w pewnych stanach związanych np. z uszkodzeniem tkanek, obecnością infekcji lub przyjmowaniem pewnych leków. Wiadomo również, że autoprzeciwciała w „małych ilościach” występują u ok 15% osób całkowicie zdrowych. Występują także u większości osób po 70. roku życia.
Przeciwciała antyneuronalne stanowią jedną z grup autoprzeciwciał, jak sama nazwa sugeruje – skierowanych przeciwko neuronom – najważniejszym komórkom układu nerwowego. Nazwa „antyneuronalne” w niektórych przypadkach ma charakter bardziej umowny, gdyż niektóre przeciwciała antyneuronalne skierowane są przeciwko innym niż neurony strukturom układu nerwowego (np. komórki gleju). Obecność przeciwciał antyneuronalnych obserwuje się bardzo często u osób z charakterystycznymi objawami neurologicznymi.
Grupa przeciwciał skierowana przeciwko strukturom układu nerwowego (antyneuronalne) powoduje natomiast schorzenia neurologiczne, np.:
• neurologiczne zespoły paranowotworowe (NZP): klasyczne lub nieklasyczne (paraneoplastic syndrome)
• zapalenie układu limbicznego (limbic encephalitis)
• polineuropatie (zespół Guillaina-Barrego, zespół Millera Fishera, wieloogniskowa neuropatia ruchowa)
• myasthenia gravis
• zapalenie rdzenia i nerwów wzrokowych (neuromyelitis optica, NMO, zespół Devica)
• zespół sztywnego człowieka (stiff man syndrome)
Poza chorobami neurologicznymi, powodowanymi przez autoprzeciwciała, istnieje grupa chorób ośrodkowego układu nerwowego o nieznanym podłożu. Przykładem może być choroba Alzheimera, w której wykrywa się nieprawidłowe złogi białek.