Maskotka berlińskiego zoo i najsławniejszy niedźwiadek świata cierpiał na rzadką chorobę immunologiczną – ogłosili po ponad czterech latach berlińscy naukowcy. U znanego niedźwiadka Knuta rozwinęła się choroba neurologiczna, która do tej pory występowała tylko u ludzi – autoimmunologiczne zapalenie mózgu.
Zapalenie mózgu przyczyną śmierci Knuta?
Najpopularniejszy niedźwiadek świata padł 19 marca 2011 roku. Jego śmierć wzruszyła miliony ludzi na całym świecie. Będąc na wybiegu, na oczach widzów Knut dostał ataku padaczki, wpadł do basenu i utonął. Dopiero teraz, po pięciu latach, udało się ustalić dokładną przyczynę śmierci, jak podaje dziennik „Frankfurter Allgemeine Zeitung” (1).
Trzymane w niewoli niedźwiedzie polarne mogą żyć nawet 30 lat, a Knut miał zaledwie cztery lata. Autopsja wykazała poważne zmiany w mózgu, wskazujące na atak spowodowany zapaleniem mózgu lub obrzękiem mózgu. Obszerny raport z autopsji wykazał, że zapalenie mózgu niedźwiedzia było tak poważne, że zabiłoby go, nawet gdyby nie wpadł do basenu. Niestety, początkowo nie udało się zidentyfikować przyczyn tak intensywnych zaburzeń mózgu.
Zapalenie mózgu anty-NMDAR
Pierwotnie sądzono, że atak padaczki był spowodowany zapaleniem mózgu związanym z infekcją wirusową. Naukowcom z Niemieckiego Centrum Chorób Neurodegeneracyjnych oraz Instytutu Badań nad Dzikimi Zwierzętami w Berlinie udało się odkryć, że niedźwiadek cierpiał na rzadką odmianę zapalenia mózgu (2). Było to zapalenie mózgu wywołane przez przeciwciała przeciwko receptorowi anty-NMDA (anty-NMDAR).
„Choroba, która powoduje, że przeciwciała układu odpornościowego atakują komórki nerwowe w mózgu” – wyjaśnia dr Harald Prüß.
U ludzi występuje ona jedynie raz na 200 tys. osób. Jest to pierwszy udowodniony naukowo przypadek tego schorzenia wśród zwierząt.
Autoimmunologiczne zapalenie mózgu – objawy
Autoimmunologiczne zapalenie mózgu z obecnością autoprzeciwciał przeciwko receptorowi glutaminianu (typ NMDAR) przebiega w fazach. Faza pierwsza podobna jest do grypy ze stanem podgorączkowym, bólem głowy oraz zmęczeniem i występuje w 70% przypadków. Po tej fazie następuje stan psychotyczny z ciężkimi zmianami osobowości i zachowania, zaburzeniami myślenia oraz halucynacjami, które pojawiają się u 100% pacjentów. Z powodu tego rodzaju objawów duża liczba pacjentów poddawana jest obserwacji i leczeniu psychiatrycznemu. W kolejnej fazie pojawiają się:
- dyskinezy
- zaburzenia świadomości
- napady padaczkowe
- niestabilność autonomicznego układu nerwowego (hipowentylacja, zaburzenia rytmu serca)
W przypadku zapalenia mózgu związanego z przeciwciałami anty-NMDAR można wykonać testy diagnostyczne z krwi badające tzw. przeciwciała antyneuronalne. Dla pacjentów ze zdiagnozowanym zapaleniem mózgu obecnie dostępne jest również leczenie.
Opracowano na podstawie: